Propozycje dot. zapisów legislacyjnych związanych implementacją dyrektywy 2009/81/WE

Propozycje dot. zapisów legislacyjnych związanych implementacją dyrektywy 2009/81/WE

Propozycje dot. zapisów legislacyjnych związanych z implementacją dyrektywy 2009/81/WE, Witold Szlęzak, Biuro Strategii i Zarządzania, Bumar Sp. z o.o., 15. 10. 2010 r.

PROPOZYCJE DOT. ZAPISÓW LEGISLACYJNYCH ZWIĄZANYCH Z IMPLEMENTACJĄ DYREKTYWY 2009/81/WE
Witold Szlęzak
Biuro Strategii i Zarządzania
Bumar Sp. z o.o.
15. 10. 2010

I. UWAGI OGÓLNE DOT. USTAWOWEGO I POZAUSTAWOWEGO UZASADNIENIA FUNKCJONOWANIA I ROZWOJU POLSKIEGO PPO I JEGO ZWIĄZEK Z PODSTAWOWYMI INTERESAMI BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWA.

Istnienie, funkcjonowanie i rozwój polskiego przemysłowego potencjału obronnego jest usankcjonowane szeregiem dokumentów rangi ustawowej i pozaustawowej, które określają jego miejsce w systemie bezpieczeństwa narodowego, a tym samym wiążą jego byt z podstawowymi interesami bezpieczeństwa państwa.
* 31 sierpnia 2007 r. Rada Ministrów przyjęła „Strategię konsolidacji i wspierania rozwoju polskiego przemysłu obronnego w latach 2007-2012”. Zgodnie z treścią tego dokumentu przemysł obronny stanowi jeden z podstawowych-obok Sił Zbrojnych RP-czynników zapewnienia niezawisłości państwa oraz niezbędną przesłankę realizacji strategii bezpieczeństwa Polski.
* 13 listopada 2007 r. Prezydent RP zatwierdził, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, Strategię Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. Dokument ten został wydany w oparciu o art. 4a ust.1 pkt.1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczpospolitej Polskiej(t.j. Dz. U. z 2004 r., Nr 241, poz. 2416 ze zm.). Zgodnie z pkt. 83 „Strategii…” w skład systemu bezpieczeństwa państwa wchodzi także przemysłowy potencjał obronny. „Strategia…” mówi także, iż istotnym elementem gospodarczej sfery bezpieczeństwa Polski jest rozwój przemysłowego potencjału obronnego(pkt. 71). Z treści tego aktu wynika zatem nie tylko obowiązek zapewnienia przez państwo funkcjonowania polskiego przemysłu obronnego, ale także jego rozwoju.
* Ustawa z dnia 23 sierpnia 2001 r. o organizowaniu zadań na rzecz obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców (Dz. U. z 2001 r. Nr 122, poz. 1320 ze zm.) w art.. 3 jako podmioty o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym wymienia przedsiębiorców, których przedmiotem działalności jest produkcja, remont lub modernizacja uzbrojenia i sprzętu wojskowego, co podkreśla wagę przykładaną przez ustawodawcę do tych podmiotów w kontekście bezpieczeństwa narodowego. Z aktów tych wynika rola przypisana przemysłowemu potencjałowi obronnemu w planowaniu obronnym, planowaniu operacyjnym oraz w programowaniu obronnym zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 15 czerwca 2004 r. w sprawie warunków i trybu planowania i finansowania zadań wykonywanych w ramach przygotowań obronnych państwa przez organy administracji rządowej i organy samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2004 r. Nr 152, poz. 1599 ze zm.).
Reasumując stwierdzić należy, iż istnienie i rozwój ppo jest sankcjonowane podstawowym interesem bezpieczeństwa państwa stanowiąc jeden z kluczowych elementów systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej.

II. PROPOZYCJE SZCZEGÓŁOWYCH ROZWIAZAŃ LEGISLACYJNYCH.

Z względu na powyższe wszelkie rozwiązania natury legislacyjnej dot. przemysłowego potencjału obronnego dokonywane winny być ze szczególną starannością, gdyż będą one bezpośrednio oddziaływały na newralgiczną sferę bezpieczeństwa narodowego.
Proponujemy zastosowanie poniżej opisanych rozwiązań ustawowych w planowanej nowelizacji ustawy Prawo zamówień publicznych.

1. Lokowanie zamówień UiSW w przemysłowym potencjale obronnym ze względu na podstawowy interes bezpieczeństwa państwa.

W celu określenia czy zamówienie jest ważne dla podstawowego interesu państwa należy ocenić jaki podstawowy interes bezpieczeństwa państwa wchodzi w grę? Jaki związek istnieje między tym interesem bezpieczeństwa, a konkretną decyzją o zamówieniu publicznym? Dlaczego niezastosowanie ustawy o Prawo zamówień publicznych jest w tym konkretnym przypadku konieczne dla ochrony tego podstawowego interesu bezpieczeństwa?

Jak wykazano powyżej, istnienie ppo determinuje w istotnym stopniu bezpieczeństwo militarne i gospodarcze kraju i jest istotnym elementem systemu bezpieczeństwa narodowego o takim znaczeniu. Istnienie przedsiębiorstw ppo jest uzależnione od dochodów uzyskiwanych ze sprzedaży UiSW na rynku krajowym. Zrezygnowanie ze stosowania ustawy w trybie art. 346 TFUE powoduje pewność ulokowania zamówienia w przedsiębiorstwie ppo, a tym samym zapewnia pewność funkcjonowania ważnego elementu systemu bezpieczeństwa państwa.
Komisja Wspólnot Europejskich w Komunikacie Wyjaśniającym w sprawie zastosowania artykułu 296 w zakresie zamówień publicznych w dziedzinie obronności wydanym 7 grudnia 2006 r. stwierdziła, iż:
„Określenie podstawowych interesów swojego bezpieczeństwa stanowi prerogatywę państwa, a ochrona tych interesów jest ich obowiązkiem. Koncepcja podstawowych interesów bezpieczeństwa daje państwom członkowskim swobodę wyboru środków mających na celu ochronę tych interesów, ale nakłada na nie również szczególny obowiązek przestrzegania zobowiązań wynikających z Traktatu oraz nienadużywania tej swobody.”

Opisany powyżej stan zostanie ustawowo winien zostać zagwarantowany poprzez zapis normatywny, iż „na potrzeby niniejszej ustawy podstawowy interes bezpieczeństwa państwa realizuje się w szczególności poprzez:

1. Zabezpieczenie funkcjonowania i rozwoju na terenie RP przedsiębiorstw przemysłowego potencjału obronnego utrzymującego i rozwijającego stałą produkcję UiSW opisanego załącznikiem do decyzji Nr 291/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 26 lipca 2006 r. w sprawie zasad i trybu zawierania w resorcie obrony narodowej umów, których przedmiotem jest uzbrojenie lub sprzęt wojskowy (Dz. Urz. MON Nr 14, poz. 179) poprzez lokowanie zamówień w przedsiębiorstwach ppo”.

lub alternatywnie

1. Zabezpieczenie funkcjonowania i rozwoju na terenie RP przedsiębiorstw przemysłowego potencjału obronnego utrzymującego i rozwijającego stałą produkcję UiSW opisanego załącznikiem do decyzji Nr 291/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 26 lipca 2006 r. w sprawie zasad i trybu zawierania w resorcie obrony narodowej umów, których przedmiotem jest uzbrojenie lub sprzęt wojskowy (Dz. Urz. MON Nr 14, poz. 179 poprzez lokowanie zamówień w przedsiębiorstwach ppo).
2. Zapewnienie zdolności wykonywania na terenie RP remontów, usprawnień i modernizacji UiSW użytkowanego przez Siły Zbrojne RP poprzez lokowanie zamówień w przedsiębiorstwach ppo.”

Rozwiązanie takie minimalizuje sygnalizowaną przez p. Jacka Sadowego, Prezesa UZP w piśmie UZP/DP/L-JBE/35375/17019/10 – obawę, iż pełne zdefiniowanie „podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa” może skutkować sprzecznością z prawem europejskim. O takie też uzupełnienie propozycji rozwiązań wnosimy(patrz: pkt. 2.4 rozdziału pt. „Przedstawienie niezbędnych do opracowania projektu ustawy propozycji rozstrzygnięć”.

Dodać jednocześnie należy, iż w dotychczasowa praktyka wskazuje, iż upoważnienie opisane w art. 346 TFUE nie było nadużywane przez zmawiających skoro zakres penetracji tj. udziału importu uzbrojenia w wydatkach ogółem sięgał 31%(co opisane zostało w projekcie założeń projektu ustawy) i należał do najwyższych w Europie, czyli cel, który przyświeca przedmiotowej dyrektywie został w Polsce osiągnięty. Nie wydaje się, by proces ten należało akurat w polskim przypadku szczególnie stymulować.

2. Doprecyzowanie pojęcia bezpieczeństwa dostaw

Proponujemy rozważenie rozwiązania normatywnego przewidującego, iż w zakresie bezpieczeństwa dostaw opisanych art. 22 Dyrektywy 2009/81/WE z dnia 13 lipca 2009 r. (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 216/76 z 20.08.2009) uznaje się, że dostawy są bezpieczne, o ile dostawca dokonuje finalnego etapu produkcji UiSW na terenie RP. W wypadku, gdy nie możliwe jest uzyskanie dostaw od dostawców ulokowanych na terenie RP wslazane jest zamawianie UiSW od innych dostawców, w szczególności od tych zlokalizowanych na terenie UE.

UWAGI DODATKOWE

1. Ocena skutków dla polskiego przemysłowego potencjału obronnego
W przedstawionym dokumencie wielokrotnie przedstawiony jest pogląd potencjalnie pozytywnych skutkach implementacji przedmiotowej dyrektywy dla ppo. Naszym zdaniem maja one charakter stricte deklaratoryjny, nie są poparte żadnymi pracami głębszymi pracami studialno-analitycznymi, a w efekcie nie przedstawiono na poparcie tych tez dowodów. Szczególnie dyskusyjna i nieuzasadniona jest zaś teza przedstawiona w części dokumentu poświeconej opisaniu celów uchwalenia projektowanej ustawy, iż jednym z jej celów jest ochrona polskiego przemysłu obronnego i zapewnienie jego rozwoju.

2. Wpływ ustawy na racjonalizację wydatków publicznych z dziedzinie obronności i bezpieczeństwa.
Zaznaczyć należy, iż polskich realiach znaczące zwiększenie konkurencji na nabywanie uzbrojenia i sprzętu wojskowego po niższych cenach może oczywiście spowodować prostą oszczędność dla budżetu Ministerstwa Obrony Narodowej, lecz trzeba pamiętać, iż jednocześnie ulokowanie tych zamówień poza polskim przemysłem obronnym spowoduje adekwatne zmniejszenie przychodów spółek należących właśnie do Skarbu Państwa, a tym samym zmniejszenie wypłacanej dywidendy, czy też wzrost bezrobocia i wszelkich z tym związanych obciążeń budżetu Państwa.

3. Ocena skutków regulacji:
Naszym zdaniem opiniowany dokument zawiera(co już podkreślaliśmy) dyskusyjne tezy o wpływie projektowanej ustawy na podmioty inne niż pracownicy i przedsiębiorstwa związane przemysłem obronnym. Znacząca część spółek ppo ulokowana jest na terenach dawnego Centralnego Okręgu Przemysłowego, często w relatywnie małych miejscowościach i regułą jest, że spółka stanowi, jeśli nie jedynego, to głównego pracodawcę w ośrodku. Ewentualna upadłość podmiotu ppo stanowić będzie dotkliwy i trudny do naprawienia cios w lokalną społeczność skutkujący znaczącym pogorszeniem kondycji wszelkich przedsiębiorstw świadczących usługi na rzecz pracowników i ich rodzin, zmniejszeniem wpływów do budżetów lokalnych z tytułu podatków, czy wreszcie dramatycznym wzrostem bezrobocia na terenach i tak nim głęboko dotkniętym.